Μετά από τις κοινοβουλευτικές διαβουλεύσεις, ο νέος νόμος περί κληρονομικής διαδοχής θα τεθεί σε ισχύ από την 1.1. 2023 στην Ελβετία. Οι νέες αυτές διατάξεις θα εφαρμοστούν σε όλες τις προσωπικές περιουσίες ατόμων που θα αποβιώσουν από την 1η Ιανουαρίου 2023 και μετά.

Σήμερα, το σύστημα προβλέπει, μεταξύ άλλων, ότι το νόμιμο αποθεματικό που αναλογεί σε έναν κατιόντα είναι τα ¾ του κληρονομικού του δικαιώματος- το αποθεματικό των επιζώντων γονέων είναι ½ ο καθένας- και το νόμιμο αποθεματικό του επιζώντος συζύγου ή του εγγεγραμμένου συντρόφου είναι το 1/2 (άρθρο 471 ΑΚ).

Οι σημαντικότερες αλλαγές που προβλέπονται για το 2023 αφορούν τη νομική κατανομή των κληρονομικών αποθεματικών. Πράγματι, το αποθεματικό μερίδιο των κατιόντων μειώνεται στο ήμισυ του νόμιμου μεριδίου (½), δηλαδή στο ¼ της κληρονομίας- και το αποθεματικό μερίδιο των επιζώντων γονέων θα καταργηθεί.

Ωστόσο, ο σύντροφος του θανόντος όπως προσδιορίζεται  από το νόμο θα εξακολουθήσει να λαμβάνει το ½ της κληρονομιάς. Δεν υπάρχει ακόμη δικαίωμα κληρονομικής διαδοχής για καταχωρήμενο συγκάτοικο.

Αυτή η νέα κατανομή των νόμιμων μεριδίων παρέχει στον διαθέτη μεγαλύτερη ευελιξία στη διανομή της κληρονομιάς του. Τώρα, το ήμισυ της συνολικής περιουσίας μπορεί να διανεμηθεί ελεύθερα από τον διαθέτη, αντί για το ⅜ της περιουσίας προηγουμένως.

Επιπτώσεις στην επικαρπία:  

Οι σύζυγοι/εγγεγραμμένοι σύντροφοι διατηρούν τη δυνατότητα να προβλέπουν τη χορήγηση επικαρπίας επί του συνόλου του μεριδίου της κληρονομίας που περιέρχεται στα κοινά τέκνα. Ωστόσο, μπορούν να επεκτείνουν το πλεονέκτημα αυτό στον σύντροφο- πράγματι, μπορούν τώρα να αποδώσουν το ήμισυ της περιουσίας σε πλήρη κυριότητα στον σύζυγο/καταχωρισμένο σύντροφο (δηλαδή το διαθέσιμο τμήμα του ½ της περιουσίας, αντί του σημερινού ¼) και το άλλο μισό σε επικαρπία (½ αντί των σημερινών ¾).

Ωστόσο, εάν ο σύζυγος/καταχωρισμένος σύντροφος ξαναπαντρευτεί ή συνάψει νέα καταχωρισμένη συμβίωση, χάνει την επικαρπία επί της εφεδρικής περιουσίας των παιδιών. Τα τέκνα καθίστανται πλήρεις ιδιοκτήτες του μεριδίου τους στην κληρονομιαία περιουσία, η οποία δεν υπόκειται πλέον σε επικαρπία.

Ζευγάρι που εμπλέκεται σε διαδικασία διαζυγίου

Μόλις κινηθεί διαδικασία διαζυγίου ή διάλυσης καταχωρισμένης συμβίωσης, η προστασία του αποθεματικού κληρονομιάς παύει, ακόμη και πριν από την οριστική έκδοση του διαζυγίου ή της καταχωρισμένης συμβίωσης.

Για να συμβεί αυτό, αρκεί να :

- η διαδικασία διαζυγίου έχει κινηθεί με κοινή αίτηση, ή

- οι σύζυγοι ζούσαν χωριστά για τουλάχιστον δύο έτη, και

- ένας από τους συζύγους πεθαίνει, και

- ότι η στέρηση αυτή της κληρονομιάς προβλέπεται στη διαθήκη του θανόντος.

Τέλος, ο επιζών σύζυγος θα χάσει νομικά :

- το διατηρητέο τμήμα της κληρονομίας του

- τα δικαιώματά του που απορρέουν από τις διαθέσεις μετά θάνατον

- τα δώρα που προβλέπονται στο γαμήλιο συμβόλαιο.

Intervivos δωρεές εν ζωή:

Ενώ ο ισχύων νόμος προβλέπει ότι μια δωρεά που γίνεται από τον κληρονόμο μετά τη σύναψη κληρονομικού συμβολαίου μπορεί να ακυρωθεί μόνο εάν αντίκειται στις διατάξεις του κληρονομικού συμβολαίου ή εάν υπάρχει πρόθεση να θιγούν οι κληρονόμοι που έχουν συσταθεί, ο νέος νόμος του 2023 θα επιτρέπει στο συμβαλλόμενο μέρος του κληρονομικού συμβολαίου να αντιταχθεί σε διαθέσεις αιτία θανάτου ή σε ελευθερίες μεταξύ ζώντων προσώπων χωρίς να χρειάζεται να αποδειχθεί ότι αυτές προκαλούν ζημία στο συμβαλλόμενο μέρος.

Αυτό μας φέρνει πιο κοντά σε μια περιοριστική πρακτική στην ελευθερία του διαθέτη να διαθέτει την περιουσία του.

Επιπλέον, η μεταρρύθμιση τροποποιεί τη σειρά με την οποία μπορούν να γίνουν μειώσεις των δώρων σε περίπτωση παραβίασης του νομικού αποθεματικού. Μέχρι την ανασύσταση του αποθεματικού, η σειρά μείωσης είναι η ακόλουθη:

1.     1. Αποκτήσεις λόγω θανάτου που προκύπτει από το νόμο

2.     Δώρα αντί θανάτου

3.     Δωρεές μεταξύ ζώντων προσώπων

Σαφήνεια για τον πυλώνα 3α:

Τα συνταξιοδοτικά περιουσιακά στοιχεία του πυλώνα 3Α θα περιλαμβάνονται πλέον στον υπολογισμό των αποθεματικών (για την αξία εξαγοράς τους) και δεν θα περιλαμβάνονται στην κληρονομιά.

Η διάταξη αυτή, η οποία ισχύει ήδη αλλά επί του παρόντος είναι ασαφής, θα περιληφθεί ρητά στο κείμενο του νόμου και θα αποσαφηνιστεί.

Εν κατακλείδι, οδεύουμε προς τον εκσυγχρονισμό του ελβετικού δικαίου. Η Ελβετική Συνομοσπονδία καλύπτει τα κενά της στο κληρονομικό δίκαιο με πρότυπα που εφαρμόζονται ήδη στην πλειονότητα των ευρωπαϊκών χωρών.

JacquesDEGORS & IlonaROUSSEL

Πηγές : ww.ubs.com / www.bdo.ch / arpr.ch / www.mll-news.com